PV Báo Lao Động đã có cuộc trao đổi với TS Nguyễn Văn Túc – Viện trưởng Viện Công nghệ nước và môi trường.

- Tôi có thể khẳng định Hà Nội nằm trên một bể nước ngầm khổng lồ rộng vài nghìn kilômét vuông. Trong đó, trữ lượng khai thác tiềm năng nước ngầm của Hà Nội khoảng 8,3 triệu mét khối/ngày chứ không phải chỉ có hạn 700.000m3/ngày. Các giếng khoan có công suất từ 3.000 – 4.000m3/ngày và 5.000 – 6.000m3/ngày. Mỗi giếng từ tầng chứa nước cuội sỏi là tầng khai thác nước ngầm chính chỉ sâu 50 – 80m, đa phần 60 – 70m. Và Sở TNMT đã có đề án “Xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên nước của TP”, đánh giá trữ lượng khai thác tiềm năng nước ngầm toàn TP đạt khoảng 8.362.000m3/ngày, trong đó riêng tầng chứa nước cuội sỏi đạt khoảng 5.850.000m3/ngày - chiếm 70% tổng trữ lượng khai thác tiềm năng nước ngầm toàn TP. Hiện toàn TP mới khai thác tập trung khoảng 981.000m3/ngày - chưa đến 20% tổng trữ lượng khai thác tiềm năng của riêng tầng chứa nước cuội sỏi và cũng chỉ mới bằng 12% tổng trữ lượng khai thác nước ngầm toàn TP. Đặc biệt, kết quả quan trắc lâu dài mực nước ngầm toàn TP từ năm 1995 đến nay cho thấy, mực nước ngầm của những bãi giếng xa sông Hồng như Hạ Đình, Mai Dịch... mới bị hạ thấp, còn những bãi giếng nằm ven sông Hồng như Thượng Cát, Nam Dư, Lương Yên, Cáo Đỉnh, Nam Dư... vẫn hoạt động bình thường, không bị hạ thấp quá sâu do luôn nhận được nguồn bổ cập trực tiếp từ sông Hồng.

- Hà Nội không nên xây thêm nhà máy sử dụng nước mặt. Bởi lẽ ở phần bờ nam thì cần nhanh chóng sử dụng hết công suất của Nhà máy nước mặt Sông Đà là 300.000m3/ngày như báo cáo khả thi đã lập; còn ở phần bờ bắc nếu xây dựng sẽ không hợp lý cả về kỹ thuật (độ đảm bảo toàn chất lượng nguồn nước) và kinh tế (độ hoàn vốn đầu tư). Nếu khai thác nước ngầm chỉ cần xây dựng theo giai đoạn từng đơn nguyên công suất 30.000m3/ngày ở những nơi có nhu cầu cấp nước, sau đó nâng công suất lên 60.000m3/ngày và 90.000m3/ngày bằng các giải pháp nối mạng. Nhà máy nước Bắc Thăng Long (bờ bắc) công suất 50.000m3/ngày, nhưng mới sử dụng có 37.000m3/ngày; còn tốc độ phát triển như Gia Lâm và Long Biên mà đến nay cũng chỉ đạt công suất 34.000m3/ngày. Còn khai thác nước mặt sông Đuống thì phải xây nhà máy công suất lớn (từ 100.000 – 150.000m3/ngày). Vậy đến bao giờ mới khai thác hết và bao lâu mới hoàn vốn đầu tư? Còn xây công suất nhỏ (30.000 – 60.000m3/ngày) thì sử dụng nước ngầm là hợp lý.

Về độ an toàn chất lượng nước lại càng cần phải được xem xét kỹ. Bởi lẽ từ đầu năm 2011, nước sông Hồng đoạn chảy qua TP.Lào Cai đã bị ô nhiễm nặng từ thượng lưu chảy xuống, khiến nước có màu đỏ rực. Tiếp đến kết quả khảo sát lấy mẫu phân tích chất lượng nước sông Hồng và sông Đuống do Sở TNMT lập cho thấy, trên tổng số chiều dài 127km sông Hồng chạy qua địa phận Hà Nội thì có nhiều đoạn nước sông Hồng, sông Đuống đã bị ô nhiễm nặng.