Nhiều người dân thấp thỏm lo bị dịch tiêu chảy cấp khi nước máy một số khu vực cuối nguồn không còn chất khử trùng, còn nước giếng nhiễm vi sinh.

Bệnh tiêu chảy cấp không phải khởi phát từ nguồn nước. Nhưng đây là nguồn lây lan rất kinh khủng nếu chất lượng nước không đảm bảo, đặc biệt là không còn chất khử trùng (chlorine dư) để diệt khuẩn.

Trong khi đó nước máy tại nhiều khu vực ở TP.HCM được phát hiện không còn chất khử trùng. Thông tin này gây nhiều lo lắng cho người dân.

Cán bộ của Trung tâm Y tế dự phòng (TTYTDP) TP.HCM cho biết chlorine dư là hóa chất diệt khuẩn trong nước, giúp khử trùng các loại rau, củ, quả khi sử dụng nguồn nước này tẩy rửa. Cũng như nhiều hóa chất khác, chlorine dư ở hàm lượng vừa phải (theo qui định Bộ y tế là 0,3-0,5mg/lít) thì tốt. 

Nhưng nếu hàm lượng chlorine dư quá cao có thể tác động xấu đến sức khỏe của con người. Tắm rửa thường xuyên nước có chứa chlorine dư quá cao sẽ làm xơ tóc, khô - rộp da; nếu uống phải nước có hàm lượng chlorine dư quá cao còn có thể gây rối loạn hệ tiêu hóa.

Báo động đỏ 

Hàm lượng chlorine dư đầu nguồn cao nhưng khi kiểm tra trên mạng lưới cấp nước tại một số khu vực thì hàm lượng chlorine dư lại giảm dưới mức qui định, thậm chí có khu vực không còn chất chlorine dư trong nước máy. Tại địa chỉ 439 Nguyễn Văn Luông, phường 13, quận 6, mẫu nước máy được kiểm tra ngày 15-11 chỉ có 0,2mg chlorine dư/lít. Cùng thời điểm, hàm lượng chlorine dư trong mẫu nước tại đường Kinh Dương Vương, phường An Lạc, quận Bình Tân được xét nghiệm cũng chỉ đạt 0,17mg/lít.

Chưa hết, ngày 19-11, TTYTDP tiếp tục trở lại quận 6 lấy mẫu kiểm tra hàm lượng chlorine dư. Kết quả, cả hai mẫu nước được lấy trên đường Nguyễn Văn Luông đều không có chút chlorine dư nào. Một số mẫu nước máy lấy ngẫu nhiên tại quận Gò Vấp, Tân Bình cũng không có hàm lượng chlorine dư.

Một cán bộ TTYTDP cho biết qua kiểm tra chất lượng nước thời gian gần đây cho thấy nước máy tại một số khu vực cuối nguồn như quận 6, 8 thường không đạt qui định về hàm lượng chlorine dư. Trong số 47 mẫu nước máy được lấy xét nghiệm tại quận 8 có bảy mẫu không đạt chất lượng, ở quận 6 là 3/49 mẫu không đạt. 

Quá trình giám sát dịch tễ từ đầu tháng mười đến giữa tháng mười một, số ca nhiễm bệnh về đường ruột (chủ yếu là tiêu chảy) tại hai quận này cũng cao hơn so với các khu vực khác (quận 8 là 134 ca, quận 6 là 63 ca, trong khi quận 1 chỉ có 17 ca và quận 2 là hai ca...).

Tuy nhiên, ông Lê Trường Giang, phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM, cho rằng không chỉ nước máy mà chất lượng nước giếng khoan của các hộ dân cũng đang đặt trong tình trạng "báo động đỏ”. 

Theo ông Giang, bản thân nước giếng ít có vi khuẩn, nhưng trong quá trình tích trữ qua các bồn chứa, lu... không đảm bảo vệ sinh nên phát sinh vi khuẩn, trong nước giếng lại không có chlorine dư để diệt khuẩn. Trong tổng số 35 mẫu nước giếng được TTYTDP lấy tại các hộ dân thì có tới 15 mẫu không đạt chỉ tiêu về vi sinh.

"Bệnh tiêu chảy cấp không phải khởi phát từ nguồn nước. Nhưng đây là nguồn lây lan rất kinh khủng nếu chất lượng nước không đảm bảo, đặc biệt là không còn chất chlorine dư để diệt khuẩn. Hơn nữa, TP.HCM đang chuyển qua mùa khô, thời điểm thuận lợi để vi khuẩn tả phát triển..." - ông Giang cảnh báo. 

Trước nguy cơ về dịch bệnh tiêu chảy cấp, ông Lê Trường Giang chỉ đạo TTYTDP tăng cường lấy mẫu nước máy và nước giếng tại các khu dân cư. Nếu phát hiện khu vực nào chất lượng nước không đảm bảo thì khoanh vùng và triển khai ngay các biện pháp xử lý bằng cách phát hóa chất chloramine và hướng dẫn người dân cách xử lý nước.

Phớt lờ kiến nghị

Theo giáo sư Chu Phạm Ngọc Sơn - chủ tịch Hội Hóa học TP.HCM, việc chlorine dư không còn ở cuối nguồn do nhiều yếu tố: đường ống quá dài, trong quá trình lưu thông trong đường ống chlorine dư sẽ tác động với các chất khác như sắt, mangan (quá trình tạo vi khuẩn làm đục nước). 

Vì vậy, đường ống cấp nước càng dơ, chlorine dư càng bị hao hụt trong quá trình lưu thông. Ngoài ra, chlorine dư còn bị bốc hơi qua quá trình sử dụng của người dân, các điểm xì bể... Để hàm lượng chlorine dư đồng đều giữa đầu nguồn và cuối nguồn thì có thể xây dựng những điểm châm chlorine bổ sung trên mạng lưới.

Trong khi đó, bà Hoàng Thị Ngọc Ngân -  trưởng khoa sức khỏe môi trường thuộc TTYTDP - cho biết đã nhiều lần kiến nghị với Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn (Sawaco) cần có giải pháp khắc phục tình trạng hàm lượng chlorine dư trong nước đầu nguồn dư, cuối nguồn thiếu bằng cách xây dựng những trạm châm chlorine dư bổ sung. 

Tuy nhiên, những kiến nghị này đã bị Sawaco phớt lờ. Còn ông Lê Trường Giang thì cho biết sẽ có văn bản yêu cầu Sawaco phải có giải pháp khắc phục ngay tình trạng "chlorine dư không ổn định"; đồng thời kiến nghị với UBND TP có hướng xử lý vấn đề này.

Trả lời vấn đề này, ông Võ Quang Châu, phó tổng giám đốc Sawaco, cho biết sẽ xác minh lại một số địa chỉ mà TTYTDP phát hiện trong nước máy không còn chlorine. Riêng về trạm châm chlorine dư bổ sung trên mạng lưới, ông Châu cho rằng cần có thời gian, mặt bằng, tiền bạc... 

QUANG KHẢI - Báo Tuổi  trẻ ngày 28/11/2007

Vượt tiêu chuẩn cho phép

Bà Hoàng Thị Ngọc Ngân cho biết chlorine dư là hóa chất diệt vi khuẩn trong nước. Theo tiêu chuẩn vệ sinh nước ăn uống của Bộ Y tế, hàm lượng chlorine dư trong hệ thống nước cấp cho sinh hoạt từ 0,3-0,5mg/lít.

Tuy nhiên, quá trình giám sát cho thấy nguồn nước sau khi đã xử lý tại các nhà máy cấp nước đều có hàm lượng chlorine dư vượt gấp đôi so với qui định. Cụ thể, kết quả kiểm tra chlorine dư tại Nhà máy Thủ Đức ngày 19-11 dao động từ 0,75-0,86mg/lít. Trong khi đó, Nhà máy nước Bình An là 0,9mg/lít và Nhà máy nước Tân Hiệp có thời điểm lên đến 1mg/lít. 

Số người mắc tiêu chảy tăng

Để phòng chống dịch tiêu chảy cấp, Sở Y tế Cần Thơ đã tổ chức đợt thanh - kiểm tra vệ sinh thực phẩm tại các khu vực có nguy cơ cao. Kết thúc đợt 1 (từ 12 đến 21-11) cho thấy có tới 4/6 mẫu nước đá kiểm tra không đạt yêu cầu do nguồn nước không sử dụng chlorine khử trùng; hàm lượng chlorine tại nhiều điểm trong hệ thống nước máy ở nhiều thời điểm không đạt yêu cầu. Đoàn đã có quyết định xử phạt các cơ sở vi phạm, kiến nghị nhà máy nước đảm bảo hàm lượng chlorine trong hệ thống nước máy. 

Từ đầu năm đến nay đã có hơn 14.000 ca mắc bệnh tiêu chảy trên địa bàn, tăng hơn 14% so với cùng kỳ năm trước.